原文:
[唐] 杜甫 楚山经月火,大旱则斯举。旧俗烧蛟龙,惊惶致雷雨。爆嵌魑魅泣,崩冻岚阴昈。罗落沸百泓,根源皆万古。青林一灰烬,云气无处所。入夜殊赫然,新秋照牛女。风吹巨焰作,河棹腾烟柱。势俗焚昆仑,光弥焮洲渚。腥至焦长蛇,声吼缠猛虎。神物已高飞,不见石与土。尔宁要谤讟,凭此近荧侮。薄关长吏忧,甚昧至精主。远迁谁扑灭,将恐及环堵。流汗卧江亭,更深气如缕。注释:作品赏析: 鹤注编在大历元年秋夔州作。【原注】“楚俗,大旱则焚山击鼓,有合神农书。” 楚山经月火①,大旱则斯举。旧俗烧蚊龙,惊惶致雷雨②。 (此先叙举火之由。) ①《杜臆》:《名胜志》引《水经注》云:广溪峡,乃三峡之首,其间三十里,颓岩倚木,厥势殆交,北岸山上有神渊,渊北有白盐崖,高可千余丈,俯临神渊。天旱,燃火岸上,推其灰烬下秽神渊,则降雨。又常璩以县有山泽水神,旱时鸣鼓请雨,必应嘉泽。《蜀都赋》:所谓应鸣鼓而兴雨也。题下注云:楚俗,大旱则焚山击鼓”,乃兼引之。此皆流俗之谈,而公以荧侮辟之。宋武帝诗:“楚山带旧苑。”②《易》:“雷雨作解。” 爆嵌魑魅泣,崩冻岚阴驴①。罗落沸百泓②,根源皆太古③。青林一灰烬,云气无处所④。 (此言日中之火,焰彻于山林。) ①《韵会》:嵌岩,山险貌。潘尼《火赋》:“山陵为之崩弛,川泽为之涌沸。”此崩冻二句所本。【邵注】岚,山气。阴,山背也。《西京赋》:“渐台立于中央,赫昈昈以弘敞。”李善引《埤苍》曰:“昈,赤文也。”【朱注】积冻之地,为火所崩迫,故岚阴皆有赤光。②《庄子·胠箧》:“削格罗落置罡之智多,则兽乱于泽矣。”【邵注】火焚山木,周围陨落,故讯水尽为沸腾。③《三坟》:“太古之人皆寿。”④《高唐赋》:“风止雨弄,云无处所。” 入夜殊赫然,新秋照牛女①。风吹巨焰作,河汉腾烟柱②。势欲焚昆仑③,..光弥焮洲诸④。 (此言夜间之火,猛炽于上下。) ①【鹤注】《旧书》:大历元年,三月不雨,至于六月。诗云“新秋照牛女”,殆是山南入秋犹未雨也。②【朱注】河掉,蔡氏作河汉之掉,此解未安。《正异》作河汉为是,或本作河淡,乃汉字之讹耳。烟柱,果有所出否,恐是烟拄,谓烟气直拄河汉也。宋吴恩纯联句“无风烟焰直”,可证此句之意。③《书》:“火炎昆冈,玉石俱焚。”④《左传》:“行火所掀。”焮,火气所炙。 腥至焦长蛇,声吼缠猛虎①。神物已高飞,不见石与土②。 (此言蚊龙避火而去,不能为雨也。) ①【卢注】闻腥气,知长蛇已焦。听吼声,知猛虎受缠。②【朱注】绞龙高飞,土石不碍。《贵耳集》:古传龙不见石,人不见风,鱼不见水。 尔宁要谤蒜,凭此近荧侮①。薄关长吏忧,甚昧至精主②。远迁谁扑灭③。将恐及环堵④。流汗卧江亭,更深气如缕⑤。 (末言燃火无救于旱,徒增炎热耳。尔宁二句,责夔民之诬妄。薄关二句,讥有司之失职。远迁四句,自叹旅中畏火。【朱注】言尔等焚山之举,岂欲谤讟蛟龙而荧侮之乎?此固旧俗不经,实因长吏薄于忧民,不知以精诚为主,尽祈救之道耳。《杜臆》:甚昧至精主,责在主之者,此句乃通篇紧要语。此章,四句者两段,六句者两段,末段八句收。) ①张溍注:烧龙致雨,有似谤毁要神,且其事近于荧惑狎侮,不足信也。《左传》:“民无谤讟。”②【卢注】薄与甚相对,言其关忧者亦薄乎云尔,如《毛诗》“薄污”“薄言”一例。【蔡梦粥注】薄读怕各切,谓迫近郊关,未合。③《上林赋》:“烂熳远迁。”《书》:“若火之燎于原,不可向迩,其犹可扑灭。”④《诗》:“将恐将惧。”《记》:“环堵之室。”⑤陈后主诗:“更深难道留。” -----------仇兆鳌 《杜诗详注》-----------
拼音版对照[ tang] du fu chu shan jing yue huo, da han ze si ju。 jiu su shao jiao long, jing huang zhi lei yu。 bao qian chi mei qi, beng dong lan yin?O。 luo luo fei bai hong, gen yuan jie wan gu。 qing lin yi hui jin, yun qi wu chu suo。 ru ye shu he ran, xin qiu zhao niu nv。 feng chui ju yan zuo, he zhao teng yan zhu。 shi su fen kun lun, guang mi?{ zhou zhu。 xing zhi jiao chang she, sheng hou chan meng hu。 shen wu yi gao fei, bu jian shi yu tu。 er ning yao bang?, ping ci jin ying wu。 bo guan chang li you, shen mei zhi jing zhu。 yuan qian shui pu mie, jiang kong ji huan du。 liu han wo jiang ting, geng shen qi ru lv。 zhu shi: zuo pin shang xi: he zhu bian zai da li yuan nian qiu kui zhou zuo。【 yuan zhu】“ chu su, da han ze fen shan ji gu, you he shen nong shu。” chu shan jing yue huo①, da han ze si ju。 jiu su shao wen long, jing huang zhi lei yu②。 ( ci xian xu ju huo zhi you。) ①《 du yi》:《 ming sheng zhi》 yin《 shui jing zhu》 yun: guang xi xia, nai san xia zhi shou, qi jian san shi li, tui yan yi mu, jue shi dai jiao, bei an shan shang you shen yuan, yuan bei you bai yan ya, gao ke qian yu zhang, fu lin shen yuan。 tian han, ran huo an shang, tui qi hui jin xia hui shen yuan, ze jiang yu。 you chang qu yi xian you shan ze shui shen, han shi ming gu qing yu, bi ying jia ze。《 shu dou fu》: suo wei ying ming gu er xing yu ye。 ti xia zhu yun: chu su, da han ze fen shan ji gu”, nai jian yin zhi。 ci jie liu su zhi tan, er gong yi ying wu pi zhi。 song wu di shi:“ chu shan dai jiu yuan。”②《 yi》:“ lei yu zuo jie。” bao qian chi mei qi, beng dong lan yin lv①。 luo luo fei bai hong②, gen yuan jie tai gu③。 qing lin yi hui jin, yun qi wu chu suo④。 ( ci yan ri zhong zhi huo, yan che yu shan lin。) ①《 yun hui》: qian yan, shan xian mao。 pan ni《 huo fu》:“ shan ling wei zhi beng chi, chuan ze wei zhi yong fei。” ci beng dong er ju suo ben。【 shao zhu】 lan, shan qi。 yin, shan bei ye。《 xi jing fu》:“ jian tai li yu zhong yang, he?O?O yi hong chang。” li shan yin《 pi cang》 yue:“?O, chi wen ye。”【 zhu zhu】 ji dong zhi di, wei huo suo beng po, gu lan yin jie you chi guang。②《 zhuang zi·? qie》:“ xue ge luo luo zhi gang zhi zhi duo, ze shou luan yu ze yi。”【 shao zhu】 huo fen shan mu, zhou wei yun luo, gu xun shui jin wei fei teng。③《 san fen》:“ tai gu zhi ren jie shou。”④《 gao tang fu》:“ feng zhi yu nong, yun wu chu suo。” ru ye shu he ran, xin qiu zhao niu nv①。 feng chui ju yan zuo, he han teng yan zhu②。 shi yu fen kun lun③,.. guang mi?{ zhou zhu④。 ( ci yan ye jian zhi huo, meng chi yu shang xia。) ①【 he zhu】《 jiu shu》: da li yuan nian, san yue bu yu, zhi yu liu yue。 shi yun“ xin qiu zhao niu nv”, dai shi shan nan ru qiu you wei yu ye。②【 zhu zhu】 he diao, cai shi zuo he han zhi diao, ci jie wei an。《 zheng yi》 zuo he han wei shi, huo ben zuo he dan, nai han zi zhi e er。 yan zhu, guo you suo chu fou, kong shi yan zhu, wei yan qi zhi zhu he han ye。 song wu en chun lian ju“ wu feng yan yan zhi”, ke zheng ci ju zhi yi。③《 shu》:“ huo yan kun gang, yu shi ju fen。”④《 zuo chuan》:“ xing huo suo xian。”?{, huo qi suo zhi。 xing zhi jiao chang she, sheng hou chan meng hu①。 shen wu yi gao fei, bu jian shi yu tu②。 ( ci yan wen long bi huo er qu, bu neng wei yu ye。) ①【 lu zhu】 wen xing qi, zhi chang she yi jiao。 ting hou sheng, zhi meng hu shou chan。②【 zhu zhu】 jiao long gao fei, tu shi bu ai。《 gui er ji》: gu chuan long bu jian shi, ren bu jian feng, yu bu jian shui。 er ning yao bang suan, ping ci jin ying wu①。 bo guan chang li you, shen mei zhi jing zhu②。 yuan qian shui pu mie③。 jiang kong ji huan du④。 liu han wo jiang ting, geng shen qi ru lv⑤。 ( mo yan ran huo wu jiu yu han, tu zeng yan re er。 er ning er ju, ze kui min zhi wu wang。 bo guan er ju, ji you si zhi shi zhi。 yuan qian si ju, zi tan lv zhong wei huo。【 zhu zhu】 yan er deng fen shan zhi ju, qi yu bang? jiao long er ying wu zhi hu? ci gu jiu su bu jing, shi yin chang li bo yu you min, bu zhi yi jing cheng wei zhu, jin qi jiu zhi dao er。《 du yi》: shen mei zhi jing zhu, ze zai zhu zhi zhe, ci ju nai tong pian jin yao yu。 ci zhang, si ju zhe liang duan, liu ju zhe liang duan, mo duan ba ju shou。) ① zhang? miⅲ he zhang? lve cou? xing piao? xi? ban? yi guan lu? mo? pa zhi cou? hui yu pang bing! dun pan? fa hai ao cheng hong??。”②【 lu zhu】 bo yu shen xiang dui, yan qi guan you zhe yi bo hu yun er, ru《 mao shi》“ bo wu”“ bo yan” yi li。【 cai meng zhou zhu】 bo du pa ge qie, wei po jin jiao guan, wei he。③《 shang lin fu》:“ lan man yuan qian。”《 shu》:“ ruo huo zhi liao yu yuan, bu ke xiang er, qi you ke pu mie。”④《 shi》:“ jiang kong jiang ju。”《 ji》:“ huan du zhi shi。”⑤ chen hou zhu shi:“ geng shen nan dao liu。” ----------- chou zhao ao 《 du shi xiang zhu》-----------
欢迎读者提供注释翻译和赏析
火(唐 杜甫)原文注释翻译及赏析(完)-古诗词译文
查看(杜甫)更多诗文
免责声明:「火」是唐 杜甫创作的一篇诗词,文笔优美俱佳,原文注释和赏析等内容(即本文)皆收集于网络,版权归原作者,只代表作者观点和本站无关,如果您认为本站转载侵犯了您的权益,请联系我们删除。